Η πολιτικοποίησή του ξεκίνησε κατά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και ατσαλώθηκε μέσα στην Παλαιστινιακή Καταστροφή – Nakba του 1948*.
Υπήρξε βουλευτής στο παλαιστινιακό κοινοβούλιο της Γάζας από το 1962 έως το 1964. Κατά το ίδιο έτος συνέβαλε στην ίδρυση της ΟΑΠ και ήδη από το 1966 ήταν η ηγετική της μορφή στη Γάζα. Όταν το 1967 το Ισραήλ κατέλαβε την παράκτια Λωρίδα συνελήφθη και απελάθηκε. Το 1971 επέστρεψε στη Γάζα και ένα χρόνο αργότερα ίδρυσε τον Παλαιστινιακό Ερυθρό Σταυρό και τον διεύθυνε έως το 2005.
Το 1991 ηγήθηκε της κοινής Ιορδανικής-Παλαιστινιακής αντιπροσωπείας στην ειρηνευτική σύνοδο της Μαδρίτης. Μέχρι το 1993 ήταν ο κύριος παλαιστίνιος διαπραγματευτής με το Ισραήλ στην Ουάσιγκτον. Τότε παραιτήθηκε από τη θέση αυτή λόγω των συμφωνιών του Όσλο, προβλέποντας ότι η διαδικασία θα καταρρεύσει λόγω της αποτυχίας να αντιμετωπίσει το ζήτημα των εβραϊκών εποικισμών σε γη που οι Παλαιστίνιοι διεκδικούν για την ίδρυση κράτους.
Το 1996 εξελέγη στο Παλαιστινιακό Νομοθετικό Συμβούλιο, το κοινοβούλιο της Παλαιστινιακής Αρχής. Όντας βουλευτής το ίδιο έτος αποχώρησε από σύνοδο της Βουλής διαμαρτυρόμενος για την απόφαση του Αραφάτ να τροποποιήσει τη Χάρτα της ΟΑΠ για να αναγνωριστεί το Ισραήλ, τη στιγμή που το εβραϊκό κράτος δεν παρείχε ανεξαρτησία στους Παλαιστινίους. Το 1998 παραιτήθηκε χαρακτηρίζοντας το Παλαιστινιακό Νομοθετικό Συμβούλιο αναποτελεσματικό**.
Υπήρξε σφοδρός επικριτής της συγκέντρωσης εξουσιών στο πρόσωπο του Γιάσερ Αραφάτ και των συμβιβασμών του προς τους Ισραηλινούς κατά τις ειρηνευτικές συνομιλίες.
Το 2002 ήταν αρωγός στην ίδρυση της Παλαιστινιακής Εθνικής Πρωτοβουλίας.
Η έλευση του θανάτου του προκάλεσε ένα σπάνιο το τελευταίο διάστημα κύμα ομοψυχίας μεταξύ των παλαιστινιακών οργανώσεων. Η Φατάχ τον χαιρέτισε ως «μεγάλο εθνικό αγωνιστή» και η Χαμάς ως «μία από τις σημαντικότερες παλαιστινιακές φυσιογνωμίες στην ιστορία της Παλαιστίνης». Ο Haidar Abdel Shafi είχε κερδίσει το σεβασμό ως ένας σπάνιος παλαιστίνιος ηγέτης που ήταν υπεράνω οργανώσεων και αδιάφθορος***.
Αποσπάσματα από συνέντευξή του στην Al Ahram το 1998:
«Για να επιστρέψουμε στο 1948: δεν μπορείτε να φανταστείτε πως ήταν τότε τα πράγματα. Μέσα σε τρεις ή τέσσερις μήνες, από την αρχή του έτους μέχρι το Μάιο, οι πρόσφυγες συνέρρεαν στη Γάζα. Ήταν διπλάσιοι αριθμητικά από τους κατοίκους της Λωρίδας. Ο λαός της Γάζας τους υποδέχτηκε με ανοικτές αγκάλες, προσφέροντάς τους καταφύγιο όπου μπορούσε, στα σπίτια του, στα τζαμιά, στα σχολεία… Όλοι οι γιατροί πρόσφεραν δωρεάν τις υπηρεσίες τους τότε. Καθώς οι άνθρωποι άρχισαν να συνειδητοποιούν τι είχε πραγματικά συμβεί, ενέσκηψε ένα γενικό πνεύμα ανησυχίας. Κανένας, με την εξαίρεση λιγοστών ίσως, δεν γνώριζε τότε την έκταση της καταστροφής που αντιμετωπίζαμε. Ο λαός μας είχε αναδυθεί μόλις λίγες δεκαετίες πριν από αιώνες Οθωμανικής κυριαρχίας. Ήταν απλοί χωρικοί, ανίκανοι να κατανοήσουν πλήρως την πρόκληση που αντιπροσώπευε μια τόσο σύγχρονη και οργανωμένη δύναμη όπως το σιωνιστικό κίνημα. Η παραδοσιακή ηγεσία του παλαιστινιακού λαού υπό τη βρετανική αρμοστεία ήταν ανίκανη να αφυπνίσει τη συνείδηση των απλών μαζών αναφορικά με το τι σήμαινε πραγματικά η σιωνιστική απειλή. Στην πραγματικότητα παραπλανούσαν το λαό σχετικά με την απειλή. Τότε γινόταν πολύς λόγος για τους «δειλούς σιωνιστές που δεν θα ήταν ικανοί να αντιμετωπίσουν τους Άραβες μόλις άρχιζε η μάχη». Υπήρχε μια βασική διαφορά ανάμεσα στην εκλεπτυσμένη εβραϊκή ηγεσία, που ήξερε πώς να οργανώνει και να κινητοποιεί όλες τις δυνάμεις της, και τους άραβες ηγέτες, που αγνοούσαν οτιδήποτε αντίστοιχο. Οι Άραβες διακήρυξαν ότι το ζήτημα της Παλαιστίνης ήταν ένα εθνικό ζήτημα που αφορούσε όλους τους Άραβες. Αυτά ήταν υπέροχα λόγια, αλλά κανένας δεν ήξερε πώς να τα εφαρμόσει, ή να τα κάνει πράξη. Η παλαιστινιακή ηγεσία έπρεπε να έχει παίξει ένα ρόλο στην κινητοποίηση του αραβικού κόσμου γύρω από την υπόθεση της Παλαιστίνης, εμμένοντας τα λόγια αυτά να μεταφραστούν σε στέρεες δεσμεύσεις, αλλά ήταν το ίδιο ανίσχυρη και διασπασμένη όπως οι άραβες ηγέτες γενικά.
Έτσι, υπήρχε ο Βασιλιάς Αμπντάλα, διορισμένος Γενικός Διοικητής των αραβικών στρατών και όλοι ξέρουμε σήμερα για τις μυστικές συμφωνίες που έκανε ο Αμπντάλα με την Εβραϊκή Υπηρεσία και με τους Βρετανούς. Οι Εβραίοι μπόρεσαν να πάρουν ένα επιπλέον 22% της παλαιστινιακής γης που δεν τους είχε αποδοθεί από το σχέδιο διαμελισμού του ΟΗΕ, χάρις στη συνεργασία του Βασιλιά Αμπντάλα. Φυσικά οι παλαιστίνιοι κάτοικοι εκείνων των εδαφών απελάθηκαν.
Εφόσον δεν υπήρχε μια ενιαία ηγεσία ή στόχος, πως μπορούμε επομένως να μιλάμε για συνδυαστική επίθεση όλων των αραβικών στρατών; Οι Αιγύπτιοι υποπτεύονταν, προφανώς σωστά, τους Ιορδανούς; Ο ιορδανικός στρατός πρόδωσε τους πάντες και οι Ιρακινοί, που είχαν φτάσει στην Τουλκαρέμ και απείχαν μόλις 12 χλμ από την ακτή, δεν ήξεραν τι να κάνουν. Mako awamir (δεν έχουμε διαταγές): αυτά είναι τα διάσημα λόγια του ιρακινού στρατού, που επαναλαμβάνονται από γενιές και γενιές Αράβων. Πως θα μπορούσαν να υπάρχουν διαταγές όταν ήταν οι Βρετανοί που υποτίθεται ότι θα τις εξέδιδαν; Προσθέστε σ’ αυτό τη φτωχή προετοιμασία των αραβικών τακτικών στρατών, που ήξεραν ελάχιστα για τη δύναμη του εχθρού, δεν είχαν δράσει οι μυστικές υπηρεσίες πριν τη μάχη, και βρέθηκαν εντελώς απροετοίμαστοι όταν οι εβραϊκές δυνάμεις νίκησαν στο πεδίο της μάχης και θα συνειδητοποιήσετε τι είδους φάρσα ήταν ο πόλεμος του 1948».
Ερ: Στις εκλογές του 1996, ήσασταν ο υποψήφιος που έλαβε τις περισσότερες ψήφους, απολαμβάνοντας ευρεία λαϊκή συναίνεση. Τι σας έκανε να παραιτηθείτε και να «απογοητεύσετε» κατά ένα τρόπο, την εμπιστοσύνη που σας έδειξαν τόσοι άνθρωποι;
Απ: Ήθελα να στείλω ένα καθαρό μήνυμα στο εκλογικό σώμα. Ήθελα να τους να τους πω την αλήθεια, που είναι ότι η Παλαιστινιακή Αρχή δεν σέβεται τα ψηφίσματα του Παλαιστινιακού Νομοθετικού Συμβουλίου. Το εκλογικό σώμα πρέπει να γνωρίζει ότι το ΠΝΣ είναι ένα περιθωριακό σώμα και όχι ένα πραγματικό κοινοβούλιο.
Ερ: Την περίοδο της εκλογής σας είχατε δηλώσει ότι μία από τις προτεραιότητές σας θα ήταν να εργαστείτε για τη δημιουργία ενός πραγματικά δημοκρατικού κράτους. Πώς είναι η κατάσταση της δημοκρατίας στην Παλαιστίνη σήμερα;
Απ: Οι παραβιάσεις των παλαιστινιακών δικαιωμάτων είναι εξοργιστικές. Σπάνια στην ιστορία έχει ένα πληθυσμός θυσιάσει τόσα πολλά για να πετύχει το στόχο του. Θα έπρεπε να χαίρει του σεβασμού για την ιστορική συνεισφορά του. Και ταυτόχρονα οι Παλαιστίνιοι δεν θα έπρεπε να το έχουν επιτρέψει αυτό, θα έπρεπε να διαμαρτυρηθούν και να διεκδικήσουν το σεβασμό που αξίζουν (από την Αρχή).
Ερ: Σε ποιους τομείς θα λέγατε ότι πάσχει περισσότερο η δημοκρατία; Ανθρώπινα δικαιώματα, ελευθερία έκφρασης…
Απ: Υπάρχει καθολική έλλειψη δημοκρατίας. Τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονται, η ελευθερία της έκφρασης δεν είναι δεδομένη, τα κοινωνικά δικαιώματα υποτιμούνται. Κατανοώ ότι η Παλαιστινιακή Αρχή είναι απασχολημένη με την ειρηνευτική διαδικασία. Αλλά αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία γι’ αυτά που γίνονται.
***Αποσπάσματα από συνέντευξή του στο bitterlemons το 2004:
Ερ: Δεν πιστεύετε ότι το Ισραήλ ενδιαφέρεται για ένα Παλαιστινιακό κράτος;
Απ: Όχι. Πιστεύω σθεναρά ότι το Ισραήλ είναι εναντίον της ίδρυσης ενός Παλαιστινιακού κράτους. Η διακηρυγμένη παλαιστινιακή θέση, που είναι πολύ μετριοπαθής και πολύ συμβιβαστική, ότι δεχόμαστε ένα κράτος στο λιγότερο από το ένα τέταρτο της επικράτειας της Παλαιστίνης στα σύνορα του 1967, απορρίπτεται από το Ισραήλ και το Ισραήλ έχει λάβει μέτρα ώστε να το καταστήσει ανέφικτο.
Ερ: Πριν από κάθε αποχώρηση φαίνεται να υπάρχει μια δυναμική κλιμάκωσης, με τη Χαμάς να διακηρύσσει ότι θα διώξει το Ισραήλ και το Ισραήλ να διακηρύσσει ότι δεν θα αποχωρήσει υπό τη δύναμη πυρών. Είναι αυτή μια ισχυρή δυναμική;
Απ: Όχι, δεν είναι. Καθ’ όσον διαχειριζόμαστε τα ζητήματά μας χωρίς το ελάχιστο επίπεδο οργάνωσης δεν πρόκειται να φτάσουμε πουθενά. Το πρόβλημά μας είναι ότι ενεργούμε χωρίς οργάνωση. Αυτό εξηγεί τη σύγχυση από την οποία πάσχουμε. Πρέπει πρώτα απ’ όλα να υλοποιήσουμε την εθνική ενότητα. Δεν μπορούμε ν’ αφήνουμε ελεύθερο το πεδίο για κάθε οργάνωση να κάνει ό,τι νομίζει, όπως συμβαίνει τώρα. Υπάρχουν πολλές απόψεις και πολλές διαφορετικές στρατηγικές σχετικά μ’ αυτό κι αυτή είναι η αιτία της συνεχιζόμενης σύγχυσής μας. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι όλες οι πολιτικές οργανώσεις να ενωθούν σ’ ένα σώμα το οποίο θα αποκαλούμε για παράδειγμα αρχή ή ηγεσία της εθνικής ενότητας, όπου θα εκφράζουν λεπτομερώς τις απόψεις τους και μετά θα λαμβάνουν δημοκρατικά αποφάσεις δεσμευτικές για όλους. Αυτό είναι που έχουμε απόλυτη ανάγκη. Καμία οργάνωση δεν έχει το δικαίωμα να μείνει στο περιθώριο και να ενεργεί κατά το δοκούν. Έχουμε απόλυτη ανάγκη την εθνική ενότητα για να αντιμετωπίσουμε τις τωρινές προκλήσεις. Εάν δεν ενεργήσουμε έτσι, πολύ φοβάμαι ότι θα συνεχίσουμε να τελούμε σε σύγχυση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου